1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ O ΘΟΡΥΒΟΣ
Ως θόρυβος, σε καθημερινή χρήση, αναφέρεται οποιοσδήποτε ανεπιθύμητος ήχος. Ηχορύπανση είναι ο υπερβολικός και ενοχλητικός περιβαλλοντικός θόρυβος που προκαλείται από τον άνθρωπο, τα ζώα, ή από μηχανές και διαταράσσει την ισορροπία της ζωής του ανθρώπου και των ζώων.
Ο θόρυβος είναι αναπόφευκτο μέρος της σύγχρονης ζωής. Κυκλοφορία στο δρόμο, αεροπλάνα, εργοτάξια, μηχανήματα, σκύλοι που γαβγίζουν, χλοοκοπτικά και άνθρωποι που μιλούν στο τηλέφωνό τους, είναι μόνο μερικοί από τους θορύβους που μολύνουν καθημερινά τις πόλεις, τις γειτονίες, τα σπίτια και τους χώρους εργασίας μας.
Η Ελλάδα έχει 5 πόλεις στη λίστα με τις πιο θορυβώδεις πόλεις της Ευρώπης: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο και Λαμία. Στην Αθήνα, το 60% του πληθυσμού εκτίθεται ημερησίως κατά μέσο όρο σε ήχους άνω των 75 dB (το όριο της «θορυβώδους κατάστασης»).
ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ: 
Ο θόρυβος αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη περιβαλλοντική αιτία προβλημάτων υγείας, αμέσως μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Σε αντίθεση με άλλους τύπους ρύπανσης, οι άνθρωποι συχνά παραβλέπουν την ηχορύπανση ως κίνδυνο για την υγεία.
2. ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΘΟΡΥΒΟΣ;
Ο θόρυβος είναι σχεδόν πάντα γύρω μας, είτε φυσικός, όπως το τραγούδι των πουλιών, είτε από ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η κίνηση οχημάτων. Ωστόσο, η συσσώρευση θορύβου μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ευημερία των ανθρώπων και των ζώων.
Στα μεγάλα αστικά συγκροτήματα οι πηγές θορύβου είναι περισσότερες και το πρόβλημα της ηχορύπανσης είναι μεγαλύτερο. Στη διάρκεια της ημέρας, το επιτρεπτό μέγιστο όριο θορύβου, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ανέρχεται στα 70 dB, ενώ τη νύχτα το επίπεδο θορύβου δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 30 dB.
Πηγές αστικού θορύβου αποτελούν οι μηχανές και τα μηχανήματα σε εργοτάξια, βιομηχανίες και βιοτεχνίες, τα αυτοκίνητα, μηχανάκια, λεωφορεία, τρένα, τα κέντρα διασκέδασης, τα αεροπλάνα, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, καθώς και οι εξωτερικές μονάδες κλιματιστικών, τα επαγγελματικά ψυγεία, τα εργοτάξια και οι οικοδομές, τα πλυντήρια, τα φανοποιεία, τα συνεργεία, οι σταθμοί αυτοκινήτων, οι αθλητικές εγκαταστάσεις και γήπεδα, και οι λαϊκές αγορές. Επιπλέον, ήχους υψηλής έντασης συχνά προκαλούν οι κοινωνικές δραστηριότητες, με τους θορύβους να προέρχονται από εγκαταστάσεις αναψυχής, μπαρ και καφέ, πανηγύρια, σχολεία, οικόσιτα ζώα και καμπάνες εκκλησιών.
Θόρυβος παράγεται όμως και από φυσικές αιτίες όπως κατολισθήσεις, κεραυνούς, θύελλες κ.λπ.
3. ΠΟΙΟΙ ΘΟΡΥΒΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ
Η επίδραση του θορύβου εξαρτάται από την ένταση και την διάρκεια του. Οι πολύ δυνατοί θόρυβοι μπορεί ευκολά να προκαλέσουν προβλήματα υγείας και ενόχληση ή άγχος. Η διαρκής έκθεση σε θορύβους υψηλής έντασης επιφέρει μακροπρόθεσμες συνέπειες, τόσο για τη σωματική, όσο και για την ψυχική υγεία των ατόμων που εκτίθενται σε αυτούς.
Η ακοή, η ψυχική μας ισορροπία και η υγεία μας όμως μπορεί όμως να υποστούν βλάβες ακόμη κι από τους θορύβους μικρής και μέτριας έντασης, εάν εκτεθούμε σε αυτούς για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
4. ΤΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΧΕΙ Ο ΘΟΡΥΒΟΣ
Επιπτώσεις στην Υγεία
Οι επιπτώσεις της ηχορύπανσης στον άνθρωπο είναι πολλές. Η ηχορύπανση επηρεάζει πολύ αρνητικά την υγεία μας. Προκαλεί διάφορα προβλήματα ακοής, άγχος, αλλά και ψυχοσωματικές ασθένειες. Έχει παρατηρηθεί ότι όσοι είναι διαρκώς εκτεθειμένοι σε θόρυβο έχουν: αυξημένη πίεση, διαταραχές ύπνου, κακή διάθεση, μειωμένη απόδοση στην εργασία, πονοκεφάλους, ταχυπαλμίες, καθώς και δυσκολία συγκέντρωσης ή απομνημόνευσης.
Οι άνθρωποι που ζουν και εκτίθενται σε ηχορύπανση μπορεί να αισθάνονται ευερέθιστοι, νευρικοί, απογοητευμένοι ή θυμωμένοι. Εάν ένα άτομο αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ελέγξει την ποσότητα θορύβου στο περιβάλλον του, ο αντίκτυπός του στην ψυχική του υγεία εντείνεται.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, δυνατοί ήχοι μπορούν να προκαλέσουν άμεσα προβλήματα ακοής. Ορισμένες μορφές προβλημάτων ακοής που προκαλούνται από θόρυβο περιλαμβάνουν:
- Παραμορφωμένη/αλλοιωμένη αντίληψη της έντασης των ήχων
- Εμβοές, που προκαλούν επίμονο κουδούνισμα στα αυτιά
- Παράκουση, ή παραμορφωμένη ακοή
Ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν επίσης ότι η ηχορύπανση μπορεί να συμβάλει έμμεσα σε άλλα προβλήματα υγείας.
Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι η ηχορύπανση αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Όταν μιλάμε για αρνητικές επιπτώσεις του θορύβου για την υγεία μας, σκεφτόμαστε συνήθως περιπτώσεις όπως το να παρακολουθούμε μια συναυλία ή να βρισκόμαστε κοντά σε μια θορυβώδη μηχανή που βλάπτει την ακοή μας. Ωστόσο, αυτό που δεν συνειδητοποιούμε είναι ότι η διαρκής στάθμη θορύβου, π.χ. από την οδική κυκλοφορία, ή ομιλίες στον χώρο εργασίας μπορεί να έχει άλλες συνέπειες, ο οποίες δεν συνδέονται με βλάβες της ακοής αλλά είναι πολύ σοβαρές, όπως η καρδιοπάθεια, το άγχος, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, κλπ.
Επιπτώσεις στα παιδιά
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ηχορύπανση μπορεί να επηρεάσει την ακοή ενός παιδιού σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου του εμβρύου, της βρεφικής ηλικίας και της εφηβείας.
Επιπλέον, ο ανεπιθύμητος ή δυνατός θόρυβος στο σχολείο ή στο σπίτι δυσκολεύει τα παιδιά να μάθουν. Μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολία με:
- Συγκέντρωση
- Απομνημόνευση
- Επικοινωνία και ανάπτυξη λόγου
- Γνωστική απόδοση
Σε τάξεις όπου υπάρχει ηχορύπανση, οι μαθητές έχουν σημαντικά χαμηλότερη απόδοση από μαθητές άλλων τάξεων του ίδιου σχολείου όπου ο θόρυβος είναι λιγότερος. Η ηχορύπανση φαίνεται να μειώνει την παραγωγικότητα, να αυξάνει τα ατυχήματα και να εμποδίζει την αποτελεσματική επικοινωνία.
Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά ενός παιδιού, την ικανότητά του να δημιουργεί σχέσεις και την αυτοπεποίθησή του. Μπορεί επίσης να αναπτύξουν υψηλή αρτηριακή πίεση, λόγω χρόνιας έκθεσης σε ήχους.
Επιπτώσεις στην φύση
Ο ήχος εκτός από εμάς επηρεάζει και τα ζώα τα οποία είτε είναι κατοικίδια ή αδέσποτα. Οι θόρυβοι προκαλούν νευρικότητα, άγχος και πίεση στα ζώα αλλοιώνοντας την ποιότητα ζωής τους και κάποιες φορές προκαλώντας ατυχήματα. Τα ζώα φοβούνται από τον θόρυβο και αρχίζουν να τρέχουν στους δρόμους χωρίς να προσέχουν την κίνηση των οχημάτων.
5. ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
Οι χώρες και οι πόλεις λαμβάνουν διάφορα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων θορύβου. Τέτοια παραδείγματα είναι:
- η τοποθέτηση ασφάλτου χαμηλής στάθμης θορύβου στο οδικό δίκτυο
- η χρήση αθόρυβων ελαστικών σε οχήματα δημόσιων μεταφορών
- η δημιουργία περισσότερων υποδομών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα
- η προώθηση της ενεργητικής μετακίνησης, όπως το περπάτημα ή η ποδηλασία, η πεζοδρόμηση των δρόμων, κ.λπ.
Εσύ γνώριζες τις ήσυχες περιοχές;
Ένας σημαντικός αριθμός πόλεων και περιφερειών έχουν επίσης θεσπίσει τις λεγόμενες «ήσυχες περιοχές», στις οποίες οι κάτοικοι μπορούν να αποδράσουν από τον θόρυβο της πόλης. Πρόκειται στην πλειονότητά τους για χώρους πρασίνου, όπως πάρκα ή προστατευόμενες φυσικές περιοχές. Επίσης οι βιομηχανικές περιοχές είναι πλέον συνήθως εκτός των πόλεων, ώστε ο θόρυβος από τα εργοστάσια να μην ενοχλεί τους κατοίκους.
Βοήθησε κι εσύ στον περιορισμό του θορύβου στην πόλη σου
- Χαμήλωσε την ένταση της μουσικής, της τηλεόρασης ή του κινητού. Αποφύγετε τον περιττό θόρυβο που παίζει στο παρασκήνιο για μεγάλα χρονικά διαστήματα ή να ακούτε ήχους σε υψηλή ένταση. Μπορεί να είναι χρήσιμο να θέσετε συγκεκριμένες ώρες για να παρακολουθήσετε τηλεόραση ή να ακούσετε μουσική.
- Κλείσε ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές που παράγουν θόρυβο, όταν δεν τις χρησιμοποιείς. Δοκίμασε να τα απενεργοποιείς πιο συχνά ή να ρυθμίσεις ένα χρονόμετρο, ώστε να ενεργοποιούνται μόνο σε συγκεκριμένες ώρες.
- Χρησιμοποίησε το ποδήλατό σου αντί για αυτοκίνητο η λεωφορείο.
- Μοιράσου ένα αυτοκίνητο με φίλους, συγγενείς ή γείτονές.
- Φύτεψε δέντρα (σταματούνε την μετάδοση ήχων).
- Τήρησε τις ώρες κοινής ησυχίας.
- Χρησιμοποίησε ωτοασπίδες.
- Χρησιμοποίησε μονωτικά υλικά στους τοίχους στο σπίτι σου.
- Συντήρησε σωστά μηχανήματα και οχήματα για να μην κάνουν πού θόρυβο. Οι παλιές συσκευές, τα οχήματα και άλλα αντικείμενα είναι πιο θορυβώδη από τα νεότερα μοντέλα. Εξετάστε το ενδεχόμενο αναβάθμισης ή αντικατάστασης θορυβωδών οικιακών αντικειμένων.
- Βρείτε σαν παρέα ή οικογένεια ‘‘ήσυχο’’ χρόνο: Προσπαθήστε να αφιερώνετε τακτικά χρόνο για ήσυχες δραστηριότητες, όπως διάβασμα, παζλ ή δημιουργικά χόμπι στην φύση. Αποφύγετε την αναπαραγωγή μουσικής ή τον θόρυβο στο παρασκήνιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
- Τα χαλιά και οι κουρτίνες απορροφούν τον εξωτερικό θόρυβο εμποδίζοντάς τον να εισέλθει στο εσωτερικό του σπιτιού.
- Μίλησε με τους φίλους και συγγενείς σου και συζήτησε τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε στην μείωση της ηχορύπανσης και για τους τρόπους που μπορείτε να προστατευτείτε από την ηχορύπανση.
- Εάν κάποιος θόρυβος στη γειτονιά είναι καθημερινός και ενοχλητικός συζήτησε με τους συγγενείς και τους γείτονες σου και προσπαθήστε ευγενικά να μιλήσετε σε αυτόν που παράγει τον θόρυβο (σπίτι/μαγαζί/πάρκο κ.λπ.).
- Ενημέρωσε τις αρμόδιες υπηρεσίες, αν εντοπίσεις δραστηριότητες που είναι υπερβολικά θορυβώδεις ή διαταράσσουν τις ώρες κοινής ησυχίας. Σε τοπικό επίπεδο, τα θέματα γειτονιάς και ψυχαγωγικού θορύβου είναι συνήθως το πεδίο της αστυνομίας και των τοπικών συμβουλίων.
Όλοι μας, με τις προσωπικές μας επιλογές ο καθένας, μπορούμε να βοηθήσουμε στη δημιουργία ενός πιο γαλήνιου, ήσυχου και ευχάριστου αστικού περιβάλλοντος με σεβασμό προς τους γείτονές μας, τους συνεργάτες μας και τους τριγύρω μας, και έχοντας επίγνωση των ήχων που παράγουμε μέσα στο σπίτι, στην εργασία, στην αυλή και στον δρόμο στη γειτονία μας.